Wielu rodziców czeka z odpieluchowaniem dziecka na jego gotowość. I bardzo dobrze. To absolutna podstawa sukcesu. Z mojego doświadczenia wynika, że gotowość dziecka to bardzo ważna kwestia. Wiele stresu i wiele cierpienia dzieci pojawiło się, kiedy rodzice zaczęli proces w nieodpowiednim momencie.
I teraz, najważniejsze. Do odpieluchowania musi być gotowe nie tylko dziecko. Do odpieluchowania musi być gotowa cała rodzina. Dzięki temu jest większa szansa, że obejdzie się bez zbędnego stresu, nerwów, frustracji i nieprzyjemnych emocji.
A rodzicom przecież zależy na tym, aby odpieluchowanie odbyło się przyjemnie, łatwo i w zgodzie z dzieckiem. Jeśli Tobie również zależy na tym samym, to ten artykuł jest dla Ciebie.
4 pułapki, przez które możesz przegapić gotowość do odpieluchowania
Często spotykam się z sytuacją, w której rodzice zwlekają z odpieluchowaniem lub wycofują się z rozpoczętego już procesu, bo dziecko zrobiło “coś”. “Coś”, co sprawia, że rodzice myślą, że trochę się pospieszyli i dziecko nie jest jeszcze gotowe na odpieluchowanie.
I wtedy dalej czekają z rozpoczęciem procesu albo go przerywają i z powrotem zakładają pampersa.
No dobrze, ale czym dokładnie są te “cosie”? To zachowania dziecka, które są mylnie interpretowane jako brak gotowości – to właśnie te pułapki:
1. Dziecko domaga się pampersa
Postanawiasz, że spróbujesz nie założyć dziecku pampersa. Jednak maluchowi wyraźnie się to nie podoba lub nawet mówi Ci wprost, że tego pampersa chce. A skoro dziecko chce pampersa, to oznacza, że nie jest gotowe.
Niekoniecznie tak jest. A więc skąd ta potrzeba pampersa? Cóż, dziecko, jak większość z nas, po prostu nie lubi zmian. Dlatego dąży do tego, co jest mu znane (a skoro od początku swojego życia załatwiał swoje potrzeby tylko do pampersa, to nic innego znane mu nie jest).
Jeśli dziecko domaga się pampersa w trakcie odpieluchowania, to nie oznacza, że nie jest na nie gotowe. To po prostu naturalny odruch w procesie zmiany.
I teraz pomyśl, nawet na swoim przykładzie. Czy proces zmiany zawsze jest przyjemny? No nie. Zmiana wiąże się zazwyczaj z pewnego rodzaju dyskomfortem. Tak samo jest w przypadku dzieci.
Dlatego, jeśli dziecko domaga się pampersa, to nie oznacza, że nie jest gotowe na odpieluchowanie. To po prostu naturalny odruch w procesie zmiany.
2. Dziecko przeżywa trudne emocje.
Odpieluchowanie jest dla dziecka sytuacją nową, zaskakującą. Błędy są tu normą. To całkowicie naturalne, że pojawiają się też emocje. A wraz z nimi – potrzeba wsparcia w tych emocjach. A nie wycofanie z procesu. . Wycofanie nie przybliży dziecka do pożegnania pieluszki. Wręcz przeciwnie – może wywołać u dziecka dezorientację.
Załatwianie swoich potrzeb fizjologicznych do nocnika to dla dziecka nowa umiejętność. I ta umiejętność wymaga ćwiczenia, wielu powtórzeń, błędów czyli “wpadek” oraz przyjaznego wsparcia rodzica w pokonywaniu tych wszystkich trudności. Trudne emocje są tu na miejscu – Twoja rola, aby wspierać w nich dziecko, pomagać mu je akceptować i pozwolić mu na popełnianie błędów w dążeniu do wspólnego celu.
3. Dziecko boi się nocnika.
Starasz się zachęcić dziecko, żeby usiadło na nocnik, ale… Ale ono po prostu się boi. Nie chce i już. Wielu rodziców w tym momencie rezygnuje, nie podejmuje więcej prób i czeka, aż lęk minie Myślą “skoro się boi, to na pewno nie jest gotowe”.
Wycofanie nie rozwiązuje tu sprawy. Dlaczego? Bo prawdopodobnie lęk nie ustąpi wraz z wiekiem. Moje doświadczenie pokazuje, że dziecko samo nie poradzi sobie z lękiem, nie wyrośnie z tego. Trzeba mu pomóc.
Dziecko w naturalny sposób reaguje lękiem na nowe sytuacje, nawet takie jak wejście do przedszkola, pierwsze spotkanie z Mikołajem, pierwsze przejście po murku, rower na dwóch kołach… To, że coś budzi lęk, nie oznacza, że dziecko nie jest na to gotowe albo że to jest dla dziecka złe.
Dlatego, jeśli maluch zareaguje strachem na nocnik, nie wycofuj się. Twoją rolą jest tutaj wsparcie dziecka, aby ten lęk przezwyciężyć.
4. Dziecko doświadcza wpadki za wpadką.
Zdejmujesz dziecku pieluszkę i tłumaczysz – kupa i siku do nocnika. Pampersowi robimy pa-pa! No i coś tam się udaje, próbuje robić siku do nocnika, ale… Więcej trafia na podłogę, niż do nocnika. Pojawia się wpadka za wpadką. – Wielu rodziców w takiej sytuacji stwierdza, że najwidoczniej dziecko nie jest gotowe. Absolutnie tak nie jest. I już tłumaczę dlaczego. Spójrz – nauka siusiania i robienia kupki do nocnika to nowa umiejętność, tak? No tak. A nowa umiejętność wymaga ćwiczenia.
Dokładnie tak, jak nauka samodzielnego jedzenia. Dziecko ucząc się jeść pięć razy trafi w policzek i w nos, a dopiero za szóstym razem do buzi. Na początku połowa jedzenia spadnie na podłogę, ale niedługo dziecko będzie już sprawnie posługiwało się łyżką, prawda?
Pomyśl sam/a – czy nie byłoby absurdalne wymagać od dziecka jedzenia bez ubrudzenia się? Albo zrezygnować z nauki jedzenia łyżką, kiedy na początku nie potrafi zrobić tego tak, jak należy? Wyobrażasz sobie, że rodzic mówi wtedy “Nie uczę go jeść łyżką, nie wychodzi mu to za dobrze, więc to znaczy, że jeszcze nie jest gotowy”?
12 sygnałów gotowości do odpieluchowania u dziecka
No dobrze, a więc kiedy możemy stwierdzić, że dziecko jest gotowe na odpieluchowanie?
Na bazie swojego wieloletniego doświadczenia w tym temacie mogę stwierdzić, że istnieje aż 12 warunków świadczących o gotowości do odpieluchowania u dziecka. Oto one:
Warunek 1: Dziecko ukończyło 9 miesięcy
Już widzę Twoje zaskoczenie na twarzy. Ale spokojnie – to, że dziecko ukończy 9. miesiąc życia, nie oznacza, że już teraz możemy rozpoczynać odpieluchowanie Większość dzieci nie jest na to gotowa ani od strony fizjologicznej ani emocjonalnej.
Po ukończeniu 9. miesiąca możemy kupić nocnik i zacząć dziecko z nim powoli łagodnie oswajać, czyli pokazywać do czego on służy, pozwolić usiąść itd.
Uwaga – mówię o oswajaniu dziecka z nocnikiem, nie o odpieluchowaniu.
Dziecku, które zostało oswojone z nocnikiem, znacznie łatwiej będzie pożegnać pieluszkę.
Warunek 2: Dziecko stabilnie siedzi
Dziecko musi bez wysiłku utrzymać się na nocniku w pozycji siedzącej przez 1- 2 minuty. Jeśli dziecko nie jest w stanie utrzymać stabilnie pozycji siedzącej, nie możemy rozpocząć odpieluchowania. To jest jeszcze za wcześnie.
Warunek 3: Dziecko jest zdrowe
To znaczy, że nie możemy zacząć myśleć o odpieluchowaniu, gdy dziecko jest przeziębione, kaszle, ma gorączkę, wychodzą mu ząbki i tak dalej… Dyskomfort, ból, złe samopoczucie połączone z rozpoczęciem odpieluchowania mogą po pierwsze przyczynić się do negatywnych skojarzeń, a po drugie… Czy Ty możesz się skupić na czytaniu książki lub nauczeniu się nowej umiejętności, gdy boli Cię głowa? No właśnie… Dzieci mają tak samo :).
Dziecko musi mieć zasoby psychofizyczne, wtedy ten proces będzie łatwiejszy i przyjemniejszy.
Warunek 4: Dziecko nie je już w nocy lub są to małe ilości
Kiedy dziecko nie potrzebuje już jeść w nocy, ułatwi to nam odpieluchowanie nocne. Kiedy jednak dziecko tego ciągle potrzebuje, ale pieluszka po nocy jest sucha, śmiało możemy przeprowadzać odpieluchowanie nocne. Jeżeli dziecko w nocy je lub pije i pieluszka jest mokra, możemy odłożyć nocne odpieluchowanie procesu na później.
Dziecko musi mieć zasoby psychofizyczne, wtedy ten proces będzie łatwiejszy i przyjemniejszy.
Warunek 5: Dziecko nie zostało właśnie szczęśliwym starszym bratem lub siostrą i to nie nastąpi wkrótce.
Nowy członek rodziny to zwykle dużo emocji. U każdego. I u rodziców, i u dziecka, które nagle znalazło się w zupełnie innej sytuacji. To nie jest najlepszy czas na odpieluchowanie, które jest również dużą zmianą.
Trzymaj się zasady: jedna zmiana naraz. Potrzebny jest zapas minimum 3 miesięcy przed narodzinami rodzeństwa i minimum 2 miesięcy po porodzie. Taki odstęp czasowy pozwoli dziecku lepiej poradzić sobie z procesem.
Dziecko musi mieć zasoby psychofizyczne, wtedy ten proces będzie łatwiejszy i przyjemniejszy.
Warunek 6: Nie przeprowadzacie się teraz lub w ciągu najbliższych miesięcy
Nowy dom, nowe miejsce, nowe zapachy, nowe otoczenie to również wielka zmiana dla malucha. Dziecko musi zużyć sporo energii, żeby odnaleźć się w nowych kątach.
Nie wolno zatem serwować mu kolejnej zmiany, kolejnego wyzwania. Dziecko może nie poradzić sobie z takim wysiłkiem poznawczym w jednym czasie. To za dużo.
Warunek 7: Mama nie wróciła właśnie do pracy
Powrót mamy do pracy wiąże się z emocjami. Najczęściej dziecko doświadcza w takiej sytuacji nie tylko tęsknoty, ale też stresu i lęku. Nie możemy więc dokładać dziecku więcej emocji. Tu znowu wracamy do złotej zasady: jedna zmiana w życiu w jednym czasie.
Warunek 8: Nie jesteście w trakcie rozwodu
Rozstania się zdarzają – po prostu. Kiedy mamy konflikt z partnerem, dziecko to wyczuwa. Zwłaszcza w pierwszej fazie rozwodu, kiedy są wielkie emocje, nie powinniśmy dokładać sobie i dziecku więcej wyzwań.
Poza tym, kiedy dziecko mieszka u mamy i mama zdjemie pieluszkę, a dziecko na weekend idzie do taty i tata założy pieluszkę, to ten proces albo się nie powiedzie, albo będzie trwał bardzo długo. Musicie wszyscy grać do jednej bramki i mieć na to przestrzeń.
Warunek 9: Dziecko nie idzie niedługo do przedszkola po raz pierwszy
Naprawdę nie polecam łączyć dwóch wielkich zmian w życiu dziecka. Nie polecam też zaczynania procesu 2-3 tygodnie przed pójściem do przedszkola. To zbyt wielka presja i za mało czasu na spokojne utrwalenie nawyku.
W takich sytuacjach dzieci, nawet kiedy już umiały korzystać z nocnika, często reagują regresem i wracają do pieluchy. To zbyt wielki stres i zbyt wielkie obciążenie dla dziecka.
Warunek 10: Nie zatrudniliście właśnie niani
Obca osoba to nowe doświadczenie. Trzeba tę osobę poznać, a na to potrzeba czasu i zasobów energetycznych. Nie ma tu miejsca na pożegnanie z pieluchą.
Warunek 11: Nie wyjeżdżacie na wakacje, ferie, weekend, nie odwiedza was rodzina na kilka dni
To jest bardzo popularny błąd wśród rodziców. Wyjazdy, wesela, urodziny, imprezy, to stały element życia w rodzinie. Sęk w tym, że kiedy dziecko jest w procesie i nawet jest tak, że wszystko umie, to po 2-dniowym wyjeździe może się cofnąć.
Takie sytuacje często mają miejsce po wizycie rodziny w waszym domu lub waszej wizycie u rodziny czy znajomych poza domem. Jeżeli macie plany chrztu, komunii, wesela, wyjazdu w czasie procesu, to nie jesteście gotowi jako rodzina. Nie macie dobrych warunków zewnętrznych. Nie możecie zaczynać procesu.
Nawet jeśli słyszycie o dzieciach, które udało się odpieluchować na wakacjach, to pamiętajcie, że dzieci są różne. Ja w swoim podejściu uwzględniam to, że dla zdecydowanej większości dzieci takie połączenie wyjazdu z odpieluchowaniem będzie bardziej stresujące i dezorientujące, niż gdy te rzeczy dzieją się osobno.
Warunek 12: Macie 7-14 dni, żeby poświęcić dziecku więcej czasu , energii, uważności, bliskości lub możecie zorganizować to inaczej
To jest bardzo ważne. Dziecko nie odpieluchuje się w biegu, pomiędzy zupą a drugim daniem. Nawet, jeśli się to uda, bardzo łatwo może nastąpić regres. I w ten sposób odpieluchowanie może ciągnąć się miesiącami, a nawet latami.
A poza tym odpieluchowanie to wspaniały czas w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem, w bliskości, w uważności, w skupieniu tylko na dziecku, warto mieć na to przestrzeń.
Dotarłaś/eś do końca? Napisz poniżej, jak to u was wygląda z tą gotowością? Możecie przystąpić do odpieluchowania czy jeszcze czekacie?
